Với vị trí chiến lược hết sức quan trọng ở phía Bắc của Tổ quốc. Địa bàn Quân khu có diện tích tự nhiên gần 28.125,11 km2, trong đó miền núi chiếm 90%. Dân số toàn Quân khu hơn 6 triệu người, bao gồm 25 dân tộc anh em cùng chung sống lâu đời. Đồng bào các dân tộc thiểu số chiếm 38,77%, riêng tỉnh Lạng Sơn và tỉnh Cao Bằng dân tộc thiểu số chiếm tới trên 85-96%. Quân khu có chung đường biên giới trên bộ với nước láng giềng Trung Quốc dài 564,865km, có 29 huyện vùng cao, 32 huyện miền núi và 12 huyện biên giới, 61 xã, thị trấn giáp biên. Thực hiện công tác dân vận trong đồng bào dân tộc thiểu số, tôn giáo, Đảng ủy Quân khu và cấp ủy các cấp đều ra Nghị quyết chuyên đề về “Tiếp tục đổi mới và tăng cường công tác dân vận trong thời kỳ mới” quán triệt đến mọi cán bộ, chiến sĩ. Các đơn vị LLVT Quân khu và các địa phương đều xây dựng quy chế phối hợp tiến hành công tác dân vận. Bộ CHQS các tỉnh và Ban CHQS các huyện, thành phố, thị xã đã ký kết các chương trình phối hợp hoạt động với các đoàn thể và tổ chức chính trị - xã hội của địa phương; đồng thời duy trì đều đặn chế độ giao ban, hội nghị địa bàn, hội ý trao đổi nắm tình hình; kịp thời tham mưu đề xuất giúp cấp ủy đảng, chính quyền địa phương giải quyết tốt các vụ việc phức tạp, giữ ổn định chính trị, an toàn xã hội địa bàn.

Cán bộ Đoàn KT-QP 799 tuyên truyền đường lối, chủ trương của Đảng cho nhân dân bản Lũng Mần, xã Đức Hạnh, huyện Bảo Lâm, tỉnh Cao Bằng.

 Qua trao đổi với Đại tá Đỗ Huy Khải, Trưởng phòng Dân vận Quân khu, chúng tôi được biết: Phong trào thi đua “Dân vận khéo” của LLVT Quân khu luôn hướng mạnh về cơ sở, nhất là vùng sâu, vùng xa, vùng cao biên giới, vùng có đông đồng bào dân tộc thiểu số, tôn giáo sinh sống, thực hiện “cùng ăn, cùng ở, cùng làm, cùng nói tiếng dân tộc”, thường xuyên phối hợp với cấp ủy, chính quyền địa phương và lực lượng trên địa bàn tham gia giải quyết các vấn đề phức tạp từ cơ sở. Đặc biệt, thực hiện chức năng “Đội quân công tác”, từ năm 2016 đến nay, Quân khu đã đưa hàng trăm đại đội, tổ công tác, huy động gần 400 nghìn ngày công đến 557 cơ sở có đồng bào dân tộc thiểu số giúp địa phương làm mới, nâng cấp, san lấp mở rộng và đổ bê tông gần 4 nghìn km đường giao thông nông thôn; nạo vét gần 3 nghìn km kênh mương nội đồng, hạ 5 đèo dốc, sửa chữa 18 trạm y tế, nâng cấp 281 phòng học, làm mới 56 cầu cống công trình dân sinh, xây mới 2 trường, 2 nhà bán trú cho học sinh Trường THCS Mỹ Phương, tỉnh Bắc Kạn và Trường THCS Hoa Thám, tỉnh Cao Bằng… kết hợp với sửa chữa hàng nghìn nhà dột nát, tổ chức khám chữa bệnh và cấp thuốc miễn phí trị giá hàng trăm tỷ đồng. Quân khu đã triển khai thực hiện các dự án kinh tế - quốc phòng đến các địa bàn vùng sâu, vùng xa, vùng biên giới, vùng đặc biệt khó khăn giúp đồng bào phát triển kinh tế-xã hội. Qua công tác dân vận, các đơn vị đã tham mưu, đề xuất giúp cấp ủy, chính quyền địa phương xây dựng cơ sở chính trị vững mạnh, củng cố quốc phòng-an ninh. Giúp nhân dân thực hiện tốt các cuộc vận động, các phong trào thi đua do Trung ương và địa phương phát động như: Phong trào “Toàn dân đoàn kết xây dựng đời sống văn hoá ở khu dân cư”; xây dựng cuộc sống “tốt đời, đẹp đạo”; “Cả nước chung tay vì người nghèo- Không để ai bị bỏ lại phía sau”… Đến nay, các địa phương trên địa bàn Quân khu đã giảm được hơn 2.600 hộ nghèo là đồng bào dân tộc thiểu số, có 268 xã đạt chuẩn nông thôn mới, 5.660 gia đình dân tộc thiểu số, tôn giáo đạt gia đình văn hoá. Quân khu đã tuyển chọn 18.876 thanh niên người dân tộc thiểu số và 498 thanh niên có đạo tham gia nhập ngũ; đã bồi dưỡng phát triển đảng cho 187 chiến sĩ là người dân tộc thiểu số. Qua đó, góp phần củng cố “thế trận lòng dân”, giữ vững ổn định chính trị, phát triển kinh tế - xã hội, tăng cường quốc phòng, an ninh, bảo vệ vững chắc chủ quyền an ninh biên giới.

Kết quả đạt được đã khẳng định, công tác dân vận của LLVT Quân khu đã có bước đổi mới toàn diện cả về nội dung, cách làm, sát chức năng, nhiệm vụ, đối tượng, địa bàn và điều kiện của đơn vị, đạt hiệu quả thiết thực; là cầu nối để tăng cường mối quan hệ gắn bó máu thịt quân dân, củng cố khối đại đoàn kết toàn dân tộc, tăng cường niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước và quân đội, xây dựng “thế trận lòng dân” ngày càng vững chắc. 

Tuy vậy, so với bình diện chung của Quân khu và cả nước thì nhân dân các vùng dân tộc thiểu số, nhất là ở vùng sâu, vùng xa, vùng căn cứ cách mạng còn gặp nhiều khó khăn. Kinh tế chậm phát triển, mức sống còn thấp. Cơ sở hạ tầng vẫn trong tình trạng kém phát triển. Sản xuất gặp nhiều khó khăn, thiếu đất canh tác, thiếu vốn, thiếu kỹ thuật, khó tiêu thụ sản phẩm. Tư tưởng tự ti dân tộc và các hủ tục lạc hậu, mê tín dị đoan vẫn xảy ra ở một số nơi… đòi hỏi công tác dân vận của LLVT Quân khu cần phải đổi mới, bám sát thực tiễn địa phương, cơ sở; kịp thời có những chủ trương, giải pháp tổ chức thực hiện có hiệu quả công tác dân vận. 

Để công tác dân vận trong vùng đồng bào dân tộc thiểu số và tôn giáo tiếp tục đạt hiệu quả tốt, cấp ủy, chỉ huy các đơn vị LLVT Quân khu cần quán triệt sâu sắc các nghị quyết, chỉ thị của trên, trực tiếp là Nghị quyết 1375-NQ/ĐU của Đảng ủy Quân khu về “Tăng cường và đổi mới công tác dân vận của LLVT Quân khu”, các cấp ủy, tổ chức đảng, Đảng ủy Quân sự các tỉnh thuộc Quân khu ra nghị quyết lãnh đạo, xây dựng chương trình, kế hoạch thực hiện công tác dân vận cấp mình. Nghị quyết cần đề ra yêu cầu cụ thể về đổi mới phương pháp, tác phong công tác dân vận đối với cán bộ, chiến sĩ, cũng như cơ chế phối hợp với địa phương và các đơn vị đóng quân trên địa bàn. Cấp ủy các cấp thực hiện nghiêm Quy chế công tác dân vận. Gắn tiêu chí xây dựng “Đơn vị dân vận tốt”, “Chiến sĩ dân vận giỏi” với xây dựng đơn vị VMTD. Coi trọng công tác sơ kết, tổng kết, rút kinh nghiệm; kịp thời biểu dương, khen thưởng, phát hiện, nhân rộng những cách làm hay, mô hình, điển hình tiên tiến, xử lý nghiêm những tập thể, cá nhân vi phạm kỷ luật dân vận.

Theo đó, các đơn vị cần tiếp tục đổi mới nội dung, hình thức, phương pháp tiến hành công tác dân vận, sát nhiệm vụ, thực tiễn địa bàn. Đẩy mạnh thực hiện các dự án kinh tế kết hợp với quốc phòng trên các địa bàn chiến lược; phối hợp chặt chẽ với cấp ủy, chính quyền, đoàn thể chính trị - xã hội địa phương phát hiện, bồi dưỡng tạo nguồn cán bộ. Chủ động bồi dưỡng kỹ năng vận động quần chúng cho chức sắc, chức việc tôn giáo, già làng, trưởng bản, lực lượng cốt cán, người có uy tín trong đồng bào dân tộc thiểu số và cộng đồng dân cư và tạo điều kiện để họ hoạt động. Có biện pháp thu hút, tập hợp, huy động nhiều nguồn lực, đối tượng trong xã hội cùng tham gia công tác dân vận. Đa dạng hóa hình thức tuyên truyền đặc biệt; tăng cường công tác đối ngoại quốc phòng, giữ vững tình đoàn kết, hữu nghị, hợp tác bảo vệ chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia với chính quyền và nhân dân vùng biên giới hai nước Việt Nam - Trung Quốc, thực hiện tốt chương trình kết nghĩa các địa phương hai bên biên giới theo phương thức “bản kết nghĩa với bản; xã kết nghĩa với xã; huyện kết nghĩa với huyện”.

Cùng với đó, cấp ủy, chỉ huy các đơn vị cần chú trọng nghiên cứu, sắp xếp hợp lý đội ngũ cán bộ đáp ứng yêu cầu nhiệm vụ công tác dân vận. Chú trọng bồi dưỡng, tập huấn nghiệp vụ, truyền thụ kinh nghiệm công tác dân vận, tuyên truyền đặc biệt theo phân cấp, nhất là kiến thức, năng lực vận động đồng bào dân tộc thiểu số, đồng bào theo đạo. Thực hiện tốt “4 cùng”, đưa phương châm “Kính trọng dân, nghe dân nói, nói dân hiểu, làm dân tin” đi vào chiều sâu, có hiệu quả thiết thực.